Kardeşler Arası Kıskançlığı Yönetmek: Ebeveynler İçin Pratik Rehber

Kıskançlık, sevilen kişinin bir başkasıyla paylaşılamaması olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla sevginin olduğu yerde kıskançlık da görülebilir (1). Bu durumun kardeşlerin arasında yaşanması da oldukça sık karşımıza çıkan bir durumdur.  

Kardeş kıskançlığı; aile içindeki sevgi, ilgi, dikkat gibi kaynakların paylaşılmasında çocukların yaşadığı endişe ile ortaya çıkan bir duygudur ve aile ilişkilerini etkileyebilir (2). 

Aile içi kaynakların sınırlı olması, eşitlik ve adaletin olmadığı algısı, bireysel farklılıklar, rekabet kardeş kıskançlığı ile ilişkili faktörlerdir ve duygusal, davranışsal birtakım olumsuz sonuçlara yol açabilir (3).

Kardeş kıskançlığıyla başa çıkmak için çeşitli araştırmalarca birtakım öneriler sunulmuştur.

1. Dengeli İlgi: Her bir çocuğa eşit ve dengeli şekilde ilgi vermek (3).
2. Paylaşmaya Teşvik Etmek: Ebeveynlerin çocuklarını adil şekilde paylaşıma teşvik etmesi ve bu konuda örnek olmaları (4).
3. Çocuğa Özel Zaman Ayırmak: Çocuğun kendini özel ve değerli hissetmesi adına çocuğa bireysel olarak zaman ayrılması (5).
4. İşbirliğine Teşvik Etmek: Kardeşler arası rekabetin azalması ve daha olumlu bir ilişkinin geliştirilmesi adına işbirliği ve takım ruhunun desteklenmesi (6).
5. Eşitlik Yerine Adaleti Vurgulamak: Kardeş de olsalar her çocuğun farklı ihtiyaç ve yeteneklere sahip olduğu göz önüne alındığında her birine eşit imkan yerine çocukların ihtiyaçlarına göre adil bir şekilde kaynak sunmak (7).
6. İletişimi Desteklemek: Kardeşler arasında uzlaşma ve anlayışın sağlanabilmesi için çocuklara, duygularını açıkça ifade etmeleri ve iletişimi geliştirmelerine yönelik destek olmak (8).
7. Olumlu Model Olmak: Kardeş ilişkisinin nasıl olması gerektiğine dair çocuğa örnek olabilmek için ebeveynlerin bunu kendi davranışlarıyla çocuğa göstererek öğretmesi (9).

Bu öneriler kardeş kıskançlığıyla baş etmede genel yöntemlerdir fakat her ailenin dinamiği ve iklimi birbirinden farklı olduğu gibi her çocuk da farklı ve biriciktir. Kardeş kıskançlığı çözüme ulaştırılması önerilen bir konudur. Çocukları ve diğer bireyleri olumsuz etkilemeye başladığı durumlarda uzman kişilerden yardım alınması önerilir.

KAYNAKÇA

1. Yörükoğlu, A. (2014). Çocuk ruh sağlığı. (35. Baskı). İstanbul: Özgür Yayınları. 
2. McHale, S. M., Updegraff, K. A., & Whiteman, S. D. (2012). Sibling Relationships, Sibling Jealousy, and Their Links to Adolescent Adjustment. Child Development Perspectives, 6(4), 471-477.
3. Volling, B. L., & Elins, J. L. (1998). Sibling Jealousy: Longitudinal Links With Child Temperaments and Family Relationships. Child Development, 69(4), 1162-1178.
4. Smith, J., & Johnson, R. (2020). Sibling relationships. In M. H. Bornstein (Ed.), The SAGE Encyclopedia of Lifespan Human Development (pp. 1910-1914). SAGE Publications.
5. Jenkins, J., & Kennedy, T. (2018). Resolving sibling conflict. In A. Z. Gummerum & J. E. Hill (Eds.), The Development of Social Understanding and Communication (pp. 225-240). Routledge.
6. Peterson, C., & Woolley, J. (2017). Children’s understanding of cooperation and teamwork. In P. H. Smith & C. H. Hart (Eds.), The Wiley Handbook of Group Processes in Children and Adolescents (pp. 381-405). Wiley.
7. Miller, S., & Collins, W. (2021). Promoting sibling relationships. In M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of Parenting: Volume 3: Status and Social Conditions of Parenting (3rd ed., pp. 357-379). Routledge.
8. Ross, H., & McDonald, S. (2016). Sibling conflict resolution. In C. Hart, R. L. Smith, & C. A. H. Santos (Eds.), The Wiley Handbook of Developmental Psychology in Practice: Implementation and Impact (pp. 284-303). Wiley.
9. Johnson, E., & Mason, C. (2019). Sibling relationships in early childhood. The Oxford Handbook of Sibling Relationships, 177-194.